Nieuw lid Centrale Commissie Dierproeven
Op 1 januari 2025 is Damiën van Berlo gestart als Lid van de Centrale Commissie Dierproeven (CCD). Damiën heeft het stokje overgenomen van Flip Klatter.
Flip was sinds de oprichting in 2014 lid van de Centrale Commissie Dierproeven (CCD). Naast zijn rol bij de CCD is hij hoofd van de UMCG Research Support Facility (RSF) van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Flip heeft een achtergrond als medisch analist en heeft een belangrijke rol gespeeld in de besluitvorming rondom ethische en wetenschappelijke aspecten van dierproeven in Nederland.
Flip: “Een mentor van mij hanteerde de stelling “Wanneer je ergens begint is het goed om jezelf uitgebreid te introduceren … je bent dan namelijk interessant, maar bij een afscheid moet je het kort houden … je bent dan niet meer relevant”. Ik hou deze raad graag in ere.
Tien jaar geleden was de opdracht van de toenmalige staatssecretaris Sharon Dijksma om in het kader van de herziene Wod de CCD, als ZBO, op te zetten en vorm te geven. Met vijf bestuursleden en het ondersteunend bureau (OBDA) hebben we dit toen opgepakt en wisten dat de genoemde opdracht niet zo gemakkelijk uitvoerbaar zou zijn. Het was in het begin vrij moeilijk om met de DEC’s, IvD’s, de vergunninghouders en onderzoekers op één lijn te komen. Heel begrijpelijk eigenlijk, want alles was voor alle gremia nieuw. En toch hebben we met zijn allen de goede richting te pakken gekregen. Na tien jaar bestuurslid van de CCD te zijn geweest is mijn conclusie dat we gezamenlijk de noodzakelijke ethische toetsing op een hoger niveau hebben gebracht. Af en toe hoor ik in het veld weleens de kritische noot “is het uiteindelijk ook beter geworden voor het proefdier?”. Ik meen oprecht dat dit absoluut het geval is. Elk afzonderlijk dierexperiment dat wordt uitgevoerd begint namelijk met de afweging of de betreffende wetenschappelijke vraagstelling in balans is met het negatieve effect op de intrinsieke waarde van het proefdier. En die afweging wordt nu in de gehele keten op uniforme en professionele wijze gemaakt.
Ik ben er trots op dat ik daaraan een bijdrage heb mogen leveren en dat ook nog eens met veel plezier, sterker nog ... ik heb ervan genoten! Rest mij om iedereen te bedanken met wie ik in het afgelopen decennium heb samengewerkt. Ik wens jullie allen heel veel goeds.”
Damien: “In mijn carrière als toxicoloog heb ik niet alleen hands-on ervaring opgedaan met het dierexperimenteel onderzoek, maar heb ik ook intensief kennis mogen maken met de mogelijkheden van alternatieve methoden, zoals stamcellen, organ-on-chip en organoïden. Ik ben werkzaam geweest in verschillende academische omgevingen, maar ook in een commercieel contractlab als coördinator van studies die werden uitgevoerd onder strenge kwaliteitseisen, inmiddels werk ik als regulatoir toxicoloog. In mijn huidige baan zit ik dicht op het beleid met betrekking tot de veiligheid van chemische stoffen en ben ik betrokken bij het vormgeven van de relevante regelgeving en het uitvoeren van allerhande risicobeoordelingen.
Sinds ik de schoolbanken verliet, heb ik consequent in verschillende rollen te maken gehad met dierexperimenteel onderzoek. Deze ervaring zet ik graag zinvol in: bij de CCD heb ik die mogelijkheid, want het is ontzettend belangrijk dat er door mensen met verstand van zaken kritisch wordt gekeken naar elke vergunning voor een dierproef. Ik denk dat mijn kennis van de vereisten rondom dierproeven in de wetgeving voor stoffen en produkten (zoals REACH) van nut kan zijn om beslissingen te maken over dierproeven die worden uitgevoerd met het doel om te voldoen aan deze wetgeving.
Een dier is waardevol en moet alleen worden ingezet als dat niet anders kan; het is belangrijk dat daar mensen over beslissen die zeer kritisch naar elke afzonderlijke aanvraag kijken en weten wanneer er andere mogelijkheden zijn om een doelstelling te behalen. Het is duidelijk dat innovatieve in vitro (celkweek) en in silico (computermodellen, kunstmatige intelligentie) methoden veel belofte met zich meedragen en grote waarde gaan hebben; voor de nabije toekomst hebben we echter de dierproeven in veel gevallen nog nodig om de veiligheid van medicijnen, voeding en chemische stoffen te waarborgen. Het wegen van de kosten en baten is cruciaal, er zijn hierbij veel verschillende doelen die kunnen worden beoogd met een dierproef. De baten van een proef die bedoeld is om een effectief medicijn naar de patiënten te brengen zijn bijvoorbeeld heel anders van aard dan de baten van een ecotoxicologie test; in dit laatste geval worden dieren zoals regenboogforellen gebruikt om de effecten op het milieu in kaart te brengen, om te voorkomen dat dieren in hun natuurlijke habitat zouden sterven door vervuiling.
Ik kan enorm genieten van de natuur en maak graag wandelingen; ook Nederland heeft nog veel moois te bieden. Daarbij kan ik intens genieten van een ijsvogeltje dat zie bij de Hoevelakense Beek, een ree op de Veluwe maar ook kijk ik graag onder een steen of blad naar het kleine gedierte dat daar zijn thuis heeft.”
De CCD dankt Flip voor zijn jarenlange inzet, betrokkenheid en waardevolle bijdragen, zowel persoonlijk als professioneel.