NTS 202014244 Kleinschalig ruimtegebruik van trekkende zangvogels
Als gevolg van klimaatverandering begint het voorjaar steeds vroeger. Omdat veel zangvogels voor het grootbrengen van hun jongen afhankelijk zijn van een piek in insectenaanbod die op de start van het voorjaar volgt, lijken veel soorten genoodzaakt om op deze verandering te reageren door eerder te broeden. Voor trekkende zangvogels geldt echter dat eerder broeden alleen mogelijk is als ze ook eerder in het broedgebied aankomen. De mogelijkheden hiervoor - eerder vertrekken of sneller vliegen - zijn echter beperkt. Daarom is de verwachting dat met name deze soorten kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Om de invloed van klimaatverandering op het voortbestaan van trekkende zangvogels goed te kunnen begrijpen, moeten we weten hoe deze soorten gebruik maken van variatie in hun broedomgeving. De omgeving van zangvogelsoorten is niet overal gelijk en individuen maken daar mogelijk gebruik van door plekken te benutten die op dat moment aan hun behoefte voldoen. Deze mogelijkheid bestaat bijvoorbeeld in bosgebieden waar op kleine schaal (zelfs binnen groepen bomen van dezelfde soort) verschil bestaat in het tijdstip waarop in het voorjaar de bladeren ontspruiten. Door het bestaan van ruimtelijke variatie binnen verschillende leefgebieden kunnen zangvogelsoorten mogelijk gedurende een lange periode op verschillende plekken terecht om voedsel voor hun jongen (zoals blad-etende rupsen) te vinden. Wij willen onderzoeken of trekvogelsoorten deze variatie inderdaad benutten en wat de gevolgen hiervan zijn voor de mogelijkheid om jongen groot te brengen bij een late aankomst in een steeds vroeger startend voorjaar. Tot op heden was het merendeel van de trekkende zangvogels te klein voor onderzoek met nauwkeurige GPS-zenders. Recent is echter een techniek ontwikkeld waarmee automatisch en nauwkeurig de positie van lichtgewicht radiozenders kan worden bepaald. Dankzij deze ontwikkeling kunnen we nu dit onderzoek doen.
Dit onderzoek zal een grote verzameling gedetailleerde locatiegegevens opleveren van individuele zangvogels gedurende de dag. Voor het eerst kunnen we inzicht krijgen in het kleinschalig ruimtegebruik van zangvogels. Dit project bouwt voort op langlopend internationaal onderzoek naar de invloed van klimaatverandering op trekvogels. Resultaten uit dit onderzoeksveld zijn in het verleden van invloed gebleken op het maatschappelijk debat over klimaatverandering.
In dit onderzoek wordt gewerkt met Bonte Vliegenvanger, Rietzanger, Kleine Karekiet, Bosrietzanger en zangvogelsoort.