NTS 20198504 Bestrijding en voorkomen van bacteriële streptokokken infecties bij varkens
Op vrijwel alle Nederlandse varkensbedrijven hebben biggen de bacterie Streptococcus suis op hun amandelen. Niet alle biggen worden hier ziek van. Onder bepaalde omstandigheden, voornamelijk nadat de biggen bij de zeug weg zijn, kunnen biggen ziek worden van deze streptokokken. Biggen met een streptokokken infectie krijgen last van gewrichtsontsteking, hersenvliesontsteking en/of buikvliesontsteking. Streptokokken infecties zijn de meest voorkomende reden voor antibioticumgebruik in jonge biggen. Niet alleen varkens kunnen ziek worden van deze streptokokken. Ook mensen kunnen er ziek van worden. In Zuidoost Azië zijn deze streptokokken de belangrijkste veroorzaker van hersenvliesontsteking in mensen. Dit wordt veroorzaakt door intensief contact met zieke varkens of rauwe varkensproducten. Het doel van dit project is om streptokokken infecties op varkensbedrijven te voorkomen of te genezen. Om dit te bereiken, wordt eerst gekeken welke stammen van deze streptokok vóórkomen op Nederlandse bedrijven. Daarnaast wordt ook gekeken of varkens tegelijkertijd andere ziekteverwekkers bij zich dragen. Het is bij mensen bekend dat er na een griep vaak een keelontsteking ontstaat. Wij willen onderzoeken of er bij varkens vaker streptokokken infecties voorkomen na een virus infectie. Daarom wordt er ook gekeken naar de virussen die de varkens bij zich dragen. Tenslotte wordt ook gekeken of de zeug en haar biggen weerstand hebben tegen deze streptokokken; er wordt gekeken naar antistoffen tegen streptokokken bij zeugen en biggen. Vervolgens wordt deze nieuwe kennis gebruikt om te onderzoeken hoe de biggen reageren op streptokokken, en hoe deze afweer versterkt kan worden met medicijnen. Om deze vraag te onderzoeken worden er in het laboratorium varkenscellen gebruikt. Deze varkenscellen kunnen enige dagen en soms zelfs weken in leven worden gehouden. Door deze cellen te gebruiken, hoeven er voor dit onderzoek veel minder varkens gebruikt te worden; er is maar 1 varken nodig waar verschillende soorten cellen uit gehaald kunnen worden. Deze varkenscellen worden in contact gebracht met streptokokken, eventueel samen met een varkens virus. Daarna wordt gekeken hoe de varkenscellen reageren op dit contact. Wanneer uit dit onderzoek blijkt dat het mogelijk is om de reactie tegen streptokokken te versterken, zal dit in het laatste onderdeel van het onderzoek getest worden in varkens om aan te tonen dat het onderzoek op varkenscellen ook geldt voor het hele varken.
Vroeger werd bij streptokokken onderzoek alleen maar naar de streptokok gekeken. In dit onderzoek wordt ook gekeken naar de reactie van de varkens op de streptokokken. Daarnaast wordt ook gekeken naar de rol die virussen kunnen spelen bij het ziekteproces van streptokokken. Dit is een nieuwe benadering, die kan leiden tot nieuwe manieren om streptokokkeninfecties te voorkómen. Het
voorkómen van ziekte door streptokokken zorgt ervoor dat het welzijn van biggen vergroot wordt. Er is minder antibioticum nodig om streptokokken te behandelen, waardoor er ook minder resistente bacteriën ontstaan. Dit heeft een direct effect op de volksgezondheid doordat er meer infecties behandeld kunnen worden met antibiotica. Als er minder biggen ziek worden van streptokokken, zullen er ook minder mensen ziek worden van deze streptokokken, met name in Zuidoost Azië. Tenslotte zorgen minder zieke biggen er ook voor dat er minder stikstof en ammonia uitgestoten hoeft te worden om dezelfde hoeveelheid varkensvlees te produceren, waardoor het milieu ook baat heeft bij gezonde biggen.
Het project draagt bij aan een verbetering van het dierenwelzijn en de diergezondheid door nieuwe methoden te ontwikkelen om ziekte ten gevolg van streptokokken infecties bij biggen te voorkomen. Aangezien streptokokkeninfecties bij biggen de meest voorkomende reden voor antibioticum behandeling zijn, zal het antibioticumgebruik dalen als er minder streptokokken infecties zijn. Dit heeft een positief effect op de volksgezondheid, omdat minder antibioticum gebruik een positief effect
heeft op het terugdringen van antibioticum resistentie. Wanneer minder varkens ziek worden van streptokokken, zal ook het aantal streptokokken suis infecties bij mensen minder worden met name in
Zuidoost Azië waar deze ziekte veel voorkomt. Bovendien draagt het project sterk bij aan het maatschappelijk belang van het verbeteren van het welzijn van de biggen door het ontwikkelen van een nieuwe aanpak voor streptokokkeninfecties. De publieke opinie omtrent de veehouderij is in beweging en het is duidelijk dat de veehouderij in het komende decennium zal moeten veranderen. Een belangrijke stap daarin is het voorkomen van onnodig dierenleed door infecties, wat door de maatschappij steeds minder geaccepteerd zal worden. Omdat streptokokkeninfecties momenteel slecht te voorkomen en genezen zijn, een zeer ernstig ziektebeeld veroorzaken en ook voorkomen in de niet-intensieve veehouderij, is nadere studie van deze ziekte zoals opgesteld in dit project erg van belang.
In dit onderzoek wordt gewerkt met varkens.